امیر مشهدی‌عباس: مشورت با هنرمندان تئاتر، قطعه‌ی گم شده‌ی پازل جشنواره‌هاست

سینمافا- اجرای نمایش «اژدها اولین حیوان خانگی» در بیست و پنجمین دوره جشنواره تئاتر کودک با استقبال بسیاری روبرو بود. در پایان نمایش به گفت و نشستیم با امیر مشهدی عباس، نویسنده و صاحب این اثر.

با توجه به این‌که شما سال‌های بسیاری در این جشنواره حضور داشته‌اید، روند برگزاری این دوره از جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

من از سال هفتاد و هفت در این جشنواره حضور داشتم و به جز سه دوره تا به حال هر سال حضور جدی داشته‌ام. نه برای جایزه گرفتن بلکه به خاطر فرهنگ سازی و پیشبرد نگاه فرهنگی که در این جشنواره وجود دارد. ما وظیفۀ خودمان می دانیم که این جشنواره را حمایت کنیم. هر سالی که گروه ها حمایت بیشتر و بهتری داشتند جشنواره با کیفیت بهتری برگزار شده است. حضور در جشنواره و مستمر بودنش می‌تواند به کیفیت آثاری که در آینده اجرا خواهد شد هم کمک کند. به همین خاطر جشنواره‌ی خوب، کیفیت بهتری هم برای تولیدات آینده به همراه دارد.

به نظر شما در سال‌های برگزاری این جشنواره از چه نکته یا نکاتی غفلت شده است که حضور آن باعث رونق بخشیدن به جشنواره و کیفیت کارها خواهد شد؟

فکر می کنم بزرگترین نقص تمام جشنواره ها این است که با هنرمندان و دست اندر کارانی که دارند کار می‌کنند، مشورت نمی شود. در سیاست گذاری ها، در برنامه ریزی ها، در نوع پذیرش ها، در نوع نگاهی که به جشنواره می شود. تنها کاری که انجام نمی شود، یک مشورت درست با هنرمندان واقعی این عرصه است. همیشه با کسانی که دوست دارند مشورت می کنند، نظراتی که دوست دارند بشنوند را می شنوند و تنها نظرات واقعی را نمی شنوند.

در حقیقت همیشه با این معضل مواجهیم که ما در جشنواره‌ای تخصصی حضور پیدا می‌کنیم که کار تخصصی کنیم اما کیفیت فدای کمیّت می شود. بحث من فقط این جشنواره نیست.

لطفاً دربارۀ شرایط و امکانات فنی جشنواره برای اجرای نمایش‌تان توضیح دهید. آیا این امکانات توانسته است رضایت شما را جلب کند؟

دست روی دلم نگذارید… این سالن که ما درآن هستیم (تالار فجر) جزو بهترین سالن هایی است که در همدان وجود دارد. هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ پرسنلی که دارد ولی به جرأت می توانم بگویم که برای همدان و مدیران همدانی جشنواره کودک و نوجوان در حدّ یک بیلان است. چون من اگر مدیر چنین فستیوالی بودم و همدانی بودم اولین کاری که می کردم این بود که چند سالن دائمی برای تئاتر کودک و نوجوان ایجاد می کردم چون در شعارهایی که می دهند و مباحثی که مطرح می کنند، می گویند اینجا پتانسیل خیلی بالایی برای تئاتر کودک و نوجوان دارد و ما هم می دانیم که دارد. امّا هنوز تماشاچیان اینجا برای تئاتر تربیت نشده اند. چرا که فقط یک دوره جشنواره به خود می بینند و تمام. هنوز هم که هنوز است در سالن های مختلف نواقص کیفی زیادی وجود دارد، چون سالن که فقط در و دیوار و ویدئو پرژکشن و این‌ها نیست. هنوز صحنه هایی که بچّه ها در آنها اجرا می روند بیست تا سی سانت کوتاه تر یا بلندتر است. یک استیج استاندارد اینجا وجود ندارد. دیگر استیج چیزی نیست که ما استانداردش را تعیین کنیم. در تمام دنیا هست!

مردم همدان مستحق برگزاری یک جشنواره‌ی خوب هستند. مستحق یک سالن دائمی هستند که تئاترهای خوب این جشنواره بتوانند در طول سال هم اجرا بروند. ما که در فعالیت های دولتی شرکت داریم می‌دانیم که همدان به خاطر این جشنواره از استانداری و از طرف دولت، حتی نهاد ریاست جمهوری حمایت  مالی می‌شود ولی این حمایت را مسئولین همدان از تئاتر کودک و نوجوان نمی کنند و فقط در حد یک بیلان پیش می روند. فکر نمی کنم این اتفاق خوشایندی باشد.

به نظر شما نام جشنوارۀ بین‌المللی کودک و نوجوان همدان تنها یک نام است یا واقعاً می توان به عنوان یک جشنواره‌ی بین المللی روی این جشنواره حساب کرد؟
نمی‌توانیم بگوییم فقط یک نام است چرا که هشت تا ده گروه به همراه گروه‌های ایرانی با هم مسابقه می‌دهند اما کارهایی که انتخاب می شوند ممکن است با این رویکرد باشد که کمترین پرسوناژ را داشته باشند. به خاطر اینکه دستمزدشان یا به دلار است یا به یورو. هزینه های سفر و اقامت‌شان هم با ما که اینجا زندگی می کنیم متفاوت است.
سیاست‌گزاری برای یک جشنوارۀ بین المللیِ درست، بر اساس رویکرد کیفی جشنواره تعیین می شود نه بر اساس پولی که پرداخت می‌کنیم. در جشنواره‌ی تئاتر کودک و نوجوان فقط دوسال آثار به صورت درست انتخاب شده بود و می توانستیم بگوییم جشنواره بین‌المللی داریم. اگر بخواهیم از روی کاغذ نگاه کنیم خواهیم دید که ما جشنواره‌ی بین‌المللی داریم، مقداری وقت و انرژی برده است، تعدادی آدم درگیر شده اند، مقداری هم هزینه شده است ولی در ذاتش بین‌المللی نیست و فقط دارد خودش را تکرار می کند.