از گیرکردن در مرداب سیاست تا درخشش مقاومت در هنر
نخل طلای کن برای پناهی؛ شادباش‌ها و بازخوردها
سینمافا- نخل طلای جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ به جعفر پناهی برای فیلم «یک تصادف ساده» اهدا شد. این رویداد مهم سینمایی با بازخوردهای گسترده‌ی سیاسی، فرهنگی و رسانه‌ای در داخل و خارج از ایران همراه بود. جعفر پناهی که سه سال پیش در ایران زندانی و مدتی دست به اعتصاب غذا زده بود، با این جایزه بعد از ۲۸ سال بار دیگر نام ایران را در صدر افتخارات سینمای جهان در کن قرار داد.
در سطح بین‌المللی، این جایزه عمدتا به عنوان موفقیتی بزرگ برای سینمای مستقل ایران و نمادی از مقاومت فرهنگی در برابر سرکوب سیاسی تلقی شد. هیأت داوران جشنواره‌ی کن به ریاست ژولیت بینوش، ضمن تحسین ارزش‌های هنری و انسانی فیلم، به ابعاد سیاسی و اجتماعی آن تاکید کرد. در میان هنرمندان، کارگردانان مطرحی چون کن لوچ و اصغر فرهادی نیز شجاعت و صداقت پناهی را ستودند و این جایزه را شایسته‌ي او دانستند و به سینمای ایران تبریک گفتند. نازنین بنیادی با بازنشر سخنرانی پناهی در مراسم اختتامیه، صدای متحدکننده او را ستود. همچنین منتقدان بین‌المللی از جمله دیوید ارلیک (IndieWire) و برایان تالریکو (RogerEbert.com) فیلم «یک تصادف ساده» را یکی از بهترین آثار جشنواره توصیف کردند و پیروزی پناهی را شایسته و تاریخی خواندند.
رسانه‌های معتبر جهانی مانند «لموند» و «ورایتی» این موفقیت را لحظه‌ای تاریخی خواندند و فیلم را اثری برجسته در ترکیب روایت شخصی و اعتراض اجتماعی دانستند. «گاردین» نیز یک تصادف ساده را فیلمی جسورانه و تاثیرگذار معرفی کرد که صدای بی‌صدایان در ایران است. شبکه‌ی سی‌ان‌ان در گزارش خود از این رویداد، این موفقیت برای جعفر پناهی را هیجان‌انگیز توصیف کرد. در ایتالیا، روزنامهی «المانیفستو» پناهی را صدای روشن سینمای مقاومت نامید.
واکنش رسانه‌های داخلی ایران اما متفاوت بود. برخی رسانه‌ها مانند نورنیوز، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی، این جایزه را «موفقیت تاریخی» و «نقطه عطفی در کارنامه‌ی سینمای ایران» خواندند. در مقابل، رسانه‌هایی مانند خبرگزاری میزان این موفقیت را به «سقوط نخل طلای کن در گرداب سیاسی‌کاری» تعبیر کردند. صداوسیما این جایزه را «سیاسی» خواند و تاکید کرد پناهی برخلاف دیگر هنرمندان حاضر در جشنواره، درباره‌ی حمایت از مردم فلسطین سخنی نگفت. خبرگزاری‌های فارس نیز جشنواره کن را سیاسی دانست و فیلم پناهی را «معمولی» و متاثر از مسائل سیاسی داخلی توصیف کرد. روزنامهی فرهیختگان و خبرگزاری دانشجو نیز به شدت به این جایزه انتقاد کردند و پناهی را «همدست پروژه‌ی ضد ایرانی» خواندند. روزنامهی شرق تنها به پوشش خبری ساده بسنده کرد و به سخنان پناهی در مراسم اشاره کرد که از خانواده و گروه سازنده‌ی فیلم تشکر کرد.
در میان سیاسیون، واکنش‌های صریح‌تری نیز دیده می‌شد. از میان آن‌ها نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل، پناهی را «کارگردان شجاع و برجسته» خواند و حامد اسماعیلیون او را «قهرمان واقعی» نامید. محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، این موفقیت را به پناهی و ملت ایران تبریک گفت. در کنار افراد سرشناس سیاسی، بیش از ۱۳۵ فعال سیاسی و فرهنگی نیز در بیانیه‌ای مشترک این موفقیت را تبریک گفتند و آن را نمادی از مقاومت و صدای حقیقت در شرایط دشوار خواندند. ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه نیز، این موفقیت را «اقدامی نمادین از مقاومت در برابر سرکوب» توصیف کرد و در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که این جایزه بارقه‌ای از امید برای همه مبارزان آزادی در سراسر جهان است. در مقابل، وزارت امور خارجه ایران کاردار فرانسه در تهران را احضار کرد و این اقدام را به‌عنوان مداخله‌ی سیاسی در امور داخلی ایران محکوم کرد.
«یک تصادف ساده» با حادثه‌ای ظاهراً معمولی آغاز می‌شود؛ مردی به نام اقبال همراه با همسر باردارش در جاده‌ای شبانه با سگی تصادف می‌کند و خودرویشان آسیب می‌بیند. در تعمیرگاهی که به آن مراجعه می‌کنند، صاحب تعمیرگاه وحید، مردی است که اقبال را شبیه به بازجوی سابقی می‌بیند که سال‌ها پیش او و دیگران را شکنجه داده است. داستان فیلم در ادامه به رویارویی روانی و اخلاقی میان قربانیان و شکنجه‌گر می‌پردازد و سوالی عمیق درباره عدالت، انتقام و بخشش مطرح می‌کند. فیلم با بازیگران ناشناخته و جوانی چون ابراهیم عزیزی، وحید مباشری، حدیث پاک باطن، مریم افشاری و مجید پناهی ساخته شده و سبک خاص و بی‌پرده‌ی جعفر پناهی در کارگردانی، فضایی تأثیرگذار و متفاوت خلق کرده است.
