
شهلا ریاحی درگذشت
سینمافا – علی خطیبی – خانم «قدرتالزمان وفادوست»، متولد هفدهم بهمنماه 1305 در شهر تهران بود. او در چهارده سالگی با “اسماعیل ریاحی” که از نویسندگان و کارگردانان فعال در تئاتر به شمار میرفت، ازدواج کرد. با تشویق و حمایت همسرش، بازیگری را در سن هفده سالگی و با نمایش «سیاست هارونالرشید» (به کارگردانی : معزالدیوان فکری) آغاز کرد و به سرعت، تبدیل به یکی از بازیگران سرشناس و محبوب شد. او از نسل نخست بازیگران زن در سینمای ایران به شمار میرود که با وجود نگاه سنتی و منفی جامعه نسبت به فضای نهچندان خوشنام آنروزهای سینما و تئاتر، با اتکا به پشتیبانی همسرش ؛ فرصتی برای بروز استعدادهایش پیدا کرد.
با نام هنری “شهلا ریاحی”، در سال 1330 و در فیلمسینمایی «خوابهای طلایی» (معزالدیوان فکری)، نخستین حضورش در سینمای حرفهای را تجربه کرد. فیلمی که اینروزها، بیشتر با موسیقی ماندگار “جواد معروفی” به خاطر آورده میشود و یکی از تمهای معروف پیانو، برای تمرین هنرجویان است.
«شهلا ریاحی» در عمدهی آثارش، نقش مادری فداکار و رنجکشیده را ایفا کرد و شمایلی مثبت و مأخوذ به حیا از خود به یادگار گذاشت. شاید متفاوتترین اثر کارنامهاش از این نظر، مجموعهی پرطرفدار “ایتالیا ایتالیا” (نوذر آزادی / 1347) باشد.
در سال 1335، «شهلا ریاحی» با تهیهکنندگی و کارگردانی فیلمسینمایی «مرجان» ؛ تاریخساز شد و نخستین فیلمساز زن سینمای ایران لقب گرفت. فیلمی به قلم “منوچهر کیمرام” و با بازی : محمدعلی جعفری، تقی ظهوری، احمد قدکچیان، تاجی احمدی و خود خانم ریاحی. اثری متفاوت از جریان مسلط آنروزهای سینمای ایران که به دلیل نداشتن صحنههای رقص و آواز، فروش چندانی نداشت و بعد از ده روز اکران، نمایشش موقتاً متوقف شد. با اضافه کردن چند نما در کافه و میزان محدودی حرکات موزون، اکرانش دوباره ادامه پیدا کرد اما باز هم در قیاس با رقبایی که داشت، نتوانست توفیقی در گیشه پیدا کند و تبدیل به فیلمی مهم و قابلبحث نشد.
یک نگاه، دزد عشق، نیمهی راه زندگی، گناهکار، دختر سر راهی، دختر چوپان، آشنا، برای تو، بوسهی مادر، آفت زندگی یا مرفین، مرغابی سرخکرده، عروس دهکده، جادهی مرگ، شیطان در میزند، شارلاتان، جهانپهلوان، بیست سال انتظار، فردای باشکوه، میلیونرهای گرسنه، بهرام شیردل، شب عروسی، شاطر عباس، دلهای بیآرام، درشکهچی، آسمون بیستاره، خاطرخواه، حکیمباشی، صخرهی سیاه، سراب، پسرخوانده و خانهخراب ؛ از جمله دیگر آثار سینمایی او در سالهای پیش از پیروزی انقلاب به شمار میروند.
پس از چندسال کنارهگیری، در سال 1366 و با بازی در دو فیلمسینمایی «گل مریم» (حسن محمدزاده) و «پرندهی کوچک خوشبختی» (پوران درخشنده) ؛ بازیگری را دوباره آغاز کرد.
خانم ریاحی به واسطهی جنس خاص صدایشان، در دوبله و همچنین رادیو هم کارنامهای پربار و قابل توجه دارند. شاید یکی از به یادماندنیترین صداپیشگیهایشان، نقش نامادری سیندرلا در انیمیشن معروف شرکت دیزنی باشد.
برخلاف بعضی شایعات، خانم «شهلا ریاحی» هیچگونه نسبت خانوادگیای با خانم “کتایون ریاحی” ندارند.
از جمله فیلمهای کارنامهی شلوغ خانم ریاحی در مقام بازیگر در سالهای پس از انقلاب میتوان به این آثار اشاره کرد : پرستار شب، گلنار، در مسیر تندباد، مرگ پلنگ، زمان از دسترفته، رانده شده، بچههای طلاق، دو فیلم با یک بلیط، تیغ آفتاب، راه و بیراه، دیدار در استانبول، دلشدگان، رابطهی پنهانی، دلاوران کوچهی دلگشا، چشمهایم برای تو، بدل، بیتو هرگز، میخواهم زنده بمانم، مرضیه، عروسی خون، رؤیای نیمهشب تابستان، حالا چه شود، تحفهی هند، انتهای قدرت، آتیه، سلام به انتظار، فرار از جهنم، چشم عقاب، بادامهای تلخ، دعوت به شام.
آخرین حضور ایشان در مقابل دوربین، به فیلمسینمایی «نهنگ عنبر 2 : سلکشن رؤیا» (سامان مقدم) و نماهای کوتاهی از جشن چهارشنبهسوری بازمیگردد.
خانم «شهلا ریاحی»؛ متأسفانه در سالهای اخیر به بیماری آلزایمر مبتلا شده بودند و در خانهی سالمندانی واقع در شهرک غرب تهران، زندگی میکردند تا اینکه در شامگاه روز دوشنبه نهم دیماه 1398 در نود و سه سالگی، دیده از جهان فروبستند.
“سینمافا” درگذشت این هنرمند ارزندهی سینما، تئاتر و تلویزیون را به خانوادهی محترمشان و همچنین جامعهی هنری ایران، تسلیت میگوید.