
چه تفاوتهایی میان جشنهای سینمایی وجود دارد؟
سینمافا- پیام خدابندهلو- بسیاری بر این باورند که تبلیغات عظیم رسانهها، جشنهای مختلف را یکسانسازی کرده و اغلب نامزدها و برندگانشان با هم مشترک هستند. چیزی که مانع چند صدایی و باعث قربانی شدن فیلمها و هنرمندانی میشود که چندان اهل تبلیغات نیستند.
در حقیقت با شروع فصل جوایز، سازندگان فیلمهای شاخص، کمپینهای تبلیغاتی برگزار میکنند و با اجرای فرش قرمزها و نشستهای پرسش و پاسخ و حضور ستارههایشان در برنامههای تلویزیونی و نشریات، سعی در جلب توجه رای دهندگان جشنها میکنند. همین مسئله باعث میشود نام بسیاری از فیلمها و عواملشان، مرتب تکرار شوند در حالی که لزوما همه آنها هم درخشان نیستند.
با این همه، به دلیل وجود چند بخش متفاوت، این جشنها در جاهایی با یکدیگر متمایز میشوند و البته سلایق و جایگاه اجتماعی رای دهندگان، بعضا نظرات متفاوتی را رقم میزند.
مراسم اسکار در قالب 24 رشته مختلف برگزار میشود که شامل ده جایزه فنی، چهار جایزه بازیگری، دو جایزه فیلمنامه در کنار جایزه کارگردانی و هفت جایزه مربوط به بهترین فیلم در فرمتهای مختلف مثل مستند و انیمیشن و کوتاه و بلند میباشد.
اما گلدن گلوب، تفاوتهای اساسی دارد. جدای از جوایز تلویزیونی که در این مراسم اهدا میشود، در بخشهای سینمایی، از مجموع ده رشته فنی که در اسکار وجود دارند، تنها دو جایزه بهترین موسیقی و بهترین آواز، اهدا میشوند. ضمنا دو جایزه مربوط به فیلمنامه اوریجینال و اقتباسی در یک جایزه کلی بهترین فیلمنامه، ادغام شدهاند. همچنین خبری از جوایز فیلمهای کوتاه و مستند نیست. در عوض در شاخههای بهترین فیلم و بازیگر زن و مرد اصلی، شاهد تفکیک میان درام و کمدی هستیم. همین مسئله باعث شده تا فیلمهای کمدیای که در اسکار چندان جایی ندارند، بتوانند در مراسم گلدن گلوب خودشان را در سه شاخه اختصاصی، نشان دهند. معمولا از پنج نامزد بهترین فیلم کمدی گلدن گلوب، تنها یک یا دو اثر نامزد اسکار هم میشوند در حالی که اغلب کاندیداهای بهترین فیلم درام، به فهرست اسکار راه پیدا میکنند.
بفتا (جوایز بریتانیا) تا این اندازه با اسکار متفاوت نیست. عمده جوایز اسکار، در بفتا هم وجود دارند. به جز جایزه بهترین آواز و البته ادغام دو جایزه تدوین صدا و میکس صدا در یک جایزه کلی بهترین صدا. در عوض مراسم بفتا، به بهترین فیلم بریتانیایی و بهترین فیلم اول بریتانیایی هم جایزه میدهد تا زیر سایه محصولات هالیوود نمانند. ضمن اینکه بخشی با نام «ستاره نوظهور» هم در بفتا وجود دارد که با رای مردم، برندهاش مشخص میشود.
انتخاب سالانه منتقدان هم کم و بیش شبیه اسکار است. در میان رشتههای اصلی، تنها دو جایزه مربوط به صدا را حذف کرده. در مقابل، جوایز پرشماری در ژانرهای سینمایی مثل کمدی و اکشن میدهد. البته با گلدن گلوب تفاوت دارد. در گلدن گلوب، فیلمها اساسا به دو حوزه درام و کمدی تقسیم میشوند، ولی در جشن منتقدان، تمام فیلمها در شاخه «بهترین فیلم» رقابت میکنند اما در عین حال، در ژانر خود هم به رقابت میپردازند و بسیار پیش آمده که فیلم یا بازیگری، در دو بخش برنده شود. تفاوت دیگر جشن منتقدان، اضافه شدن دو بخش بازیگری است: جایزه گروهی بازیگران و جایزه بهترین بازیگر کودک و نوجوان. تفاوت مهم دیگر جشن، اعلام نام شش یا هفت نامزد در رشتههای اصلی است در حالی که در اسکار، پنج کاندیدا اعلام میشود.
مجموعه جشنهایی که صنفهای مختلف برگزار میکنند هم هر کدام تفاوتهایی با اسکار دارند و از جمله، اکثر آنها جوایزشان را تفکیک میکنند. مثلا در شاخههایی مثل طراحی صحنه و طراحی لباس، شاهد اهدای سه جایزه در حوزه فیلمهای تاریخی، تخیلی و معاصر هستیم. در حالی که در اسکار تنها یک جایزه طراحی صحنه و یک جایزه طراحی لباس، اهدا میشود. یا انجمن بازیگران، دو جایزه گروهی بازیگران و بلدلکاران هم اضافه کرده است.
جدای از مسائل فوق، که موجب اعلام برندگان متمایزی به دلیل ساختار متفاوت جشنها میشود، سلایق و هویت فردی رای دهندهها هم تاثیراتی بر انتخابهایشان میگذارد. از جمله در مراسم بفتا، اگر چه باز هم فیلمهای هالیوودی، بیشترین جوایز را میگیرند اما بعضی گرایشهای وطن پرستانه، موجب بیشتر دیده شدن محصولات و هنرمندان بریتانیایی است. مثلا فیلم «من دنیل بلک» ساختهی کن لوچ که در جشنهای آمریکا، مطلقا دیده نشد در مراسم بفتا در شاخههای بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه و بازیگر زن مکمل، نامزد شد و البته جایزه بهترین فیلم بریتانیایی سال (شاخهای که مختص این جشن است) را هم گرفت.
وجود بخشهای متفاوت در جشنها، دست رای دهندگانشان را بازتر میکند. مثلا سه سال پیش، رقابتی نفسگیر میان مایکل کیتون (بردمن) و ادی ردماین (تئوری همه چیز) وجود داشت که اگر چه کیتون اکثر جوایز را گرفت (بیست و چهار جایزه کیتون در برابر پنج جایزه ردماین) ولی جوایز مهمتر از جمله اسکار، بفتا و انجمن بازیگری، نصیب ردماین شد. اما مراسم گلدن گلوب به دلیل تفکیک میان بازیگران کمدی و درام، توانست هر دو را برگزیند. یا سال قبل که «لا لا لند» و «مهتاب» دو رقیب اصلی بودند، گلدن گلوب اولی را در شاخه کمدی/ موزیکال و دومی را در شاخه درام، انتخاب کرد. همچنین، ایمی آدامز، تا کنون موفق به دریافت اسکار نشده اما تفکیک بخش بازیگری، به او این امکان را داد که برای «دغلکار آمریکایی» و «چشمان بزرگ» دو جایزه متوالی بگیرد.