حالا، روز داوری!

• انتخاب ها و نکته ها

1- بی تردید امسال برگزاری جشنواره فیلم فجر در سالن همایش های میلاد یکی از با نظم ترین و کارآمدترین سالهای مدیریتی اش را سپری کرد . برگزاری جشنواره تا روز اول یکشنبه 10بهمن ماه کماکان منظم نبود . بلیط فروشی اینترنتی با سایت جدید به مشکل برخورد کرد و کارت ها کماکان با تاخیر رسید. اما از روز دوم نظم به جشنواره بازگشت و به گونه ای حیرت انگیز سالن همایش میلاد همیشه برای نشستن جا داشت و فیلم ها سر ساعت اعلام شده پخش شد. مدیر روابط عمومی جشنواره امسال بر عهده مسعود نجفی و تیمش بود. نجفی از مطبوعاتی های قدیمی و خوشنام سینمای ایران است و نحوه مدیریت خودش و تیمش عالی بود .

2- از مجموع 55 فیلم بلند (داستانی ، تجربی و مستند ) به نمایش درآمده در سالن اصلی همایش های میلاد 43 فیلم سهم سینمای جریان اصلی ، هنر و تجربه و فیلم اولی ها بود که در دو بخش رقابتی سودای سیمرغ (33فیلم ) و غیر رقابتی چشم انداز سینمای (11 فیلم ) به نمایش در آمد . یک فیلم انیمیشن (رهایی از بهشت /علی نوری اسکویی) نیز در جمع فیلم های رقابتی سودای سیمرغ بود و 11 فیلم مستند هم نمایش داده شدکه جداگانه مورد قضاوت قرار گرفت .

3- نگارنده در داوری اش یک فیلم انمیشن و 11فیلم مستند به نمایش در آمده در سالن میلاد را لحاظ نمی کند و مبنای داوری اش 43 فیلم سینمای جریان اصلی ، هنر و تجربه و فیلم اولی ها ست . نگارنده داوری اش را بدون لحاظ نمودن اینکه چه فیلمی در چه بخشی بوده است ارائه می دهد . سینمای ایران و قابلیت هایش دغدغه ی نگارنده است . جریان رسمی مایل است طبق آنچه مصلحت می داند فلان فیلم را در این بخش و فیلمی دیگر را در آن بخش نمایش دهد . چون این بخش ها و فیلم هایی که درآن حضور دارند تعریف دقیقی ندارند همه ی فیلم هایی را که دیده ام یکجا قضاوت می کنم. نگارنده دغدغه ای بجز سینما ندارد و داوری اش به آنچه که دانش سینمایی نامیده می شود مربوط است . پیشتر بسیار نوشته ام و گفته ام که فرق است بین فیلم خوب و فیلمی که دوستش داریم بعضی اوقات منطبق است و در بسیاری اوقات نیست …نگارنده در این جشنواره هیچ فیلمی را دوست نداشت اما چند فیلم خوب بود .

4-کاندیداهای جشنواره را به شکل عجیبی دو روز زودتر از اتمام جشنواره در سالن میلاد و سه روز زودتر از اتمام جشنواره در سینماهای مردمی اعلام کردند و و می دانید چه جنجال هایی سبب شد . این باعث شد حداقل 8 فیلم دو روز پایانی در سالن میلاد مخاطبی نداشته باشند . 8فیلمی که به گونه ای عجیب در بین کاندیداها هم نبودندو این اعلام زودهنگام به نوعی تیر خلاص به فیلم های روز آخر بود از سویی نحوه داوری ، داوران محترم 35مین جشنواره فیلم فجر بسیار پرسش بر انگیز است واقعا حضور فیلم ضعیفی چون “زیر سقف دودی (پوران درخشنده)” در جمع بهترین فیلم و بهترین کارگردانی چه توجیحی دارد و موارد دیگر که می دانید.

5- اکنون نام برندگان نهایی 35 مین جشنواره فیلم فجر را می دانید واقعیت این است که نظر رسمی جشنواره فیلم فجر را در بیشتر سالها ی برگزاری اش سینمایی نمی دانم و بیشتر سیاسی و مصلحتی است هر چند در مواردی نیز درست است که هم امسال و هم سالهای قبل وجود داشته است

نظر نگارنده :

اگر تمایل داشته باشید نظر نگارنده را به سبک جشنواره های معتبر فیلم بدانید به شرح زیر خواهد بود:

بهترین فیلم : خانه (اصغر یوسفی نژاد )

بهترین کارگردانی : مشترک برای اصغر یوسفی نژاد (خانه ) و محمد حسین مهدویان (ماجرای نیمرو )

بهترین فیلمنامه : مشترک برای سعید روستایی (سد معبر ) و محمد حسین مهدویان وابراهیم امینی (ماجرای نیمروز)

بهترین فیلمبرداری : با تقدیر از هادی بهروز (ماجرای نیمروز )

جایزه مشترک برای حمید مهرافروز (خانه ) و مسعود سلامی (خفه گی)

بهترین تدوین : جایزه مشترک برای سهراب خسروی (تابستان داغ ) و سجاد پهلوان زاده (ماجرای نیمروز)

بهترین بازیگر نقش اول مرد : با تقدیر از امیر آقایی (بدون تاریخ بدون امضا ) و حامد بهداد (سد معبر ) جایزه مشترک برای احمد مهران فر (ماجرای نیمروز )و محسن تنابنده (فراری )

بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: جایزه مشترک برای هادی حجازی فر (ماجرای نیمروز ) و نوید محمدزاده (بدون تاریخ بدون امضا )

بهترین بازیگر نقش اول زن :با تقدیر از زهرا داوودنژاد (شماره 17سهیلا )و فاطمه معتمدآریا (آباجان ) جایزه برای لیلا حاتمی (رگ خواب )

بهترین بازیگر نقش مکمل زن : با تقدیر از شبنم مقدمی (آباجان) جایزه برای ثریا قاسمی (ویلایی ها )

جایزه وِیژه هئیت داوران : مشترک برای فیلم های ماجرای نیمروز (محمد حسین مهدویان ) و بدون تاریخ بدون امضاء (وحید جلیلوند)

جایزه ویژه نگاه نو :با تقدیر از منیر قیدی (ویلایی ها )جایزه مشترک برای محمود غفاری(شماره 17 سهیلا )و ابراهیم ایرج زاد (تابستان داغ )
و

نکته های دیگر :

الف – فیلم هایی که استانداردهای لازم برای حضور در جشنواره نداشتند

1-دعوتنامه (مهرداد فرید )
2- آزاد ، به قید شرط (حسین شهابی )
ب – فیلم هایی که بهتر بود در بخش رقابتی سودای سیمرغ نباشند و در صورت اصرار برای حضورشان در جشنواره ، در بخش غیر رقابتی چشم انداز حضور داشته باشند

1-خوب بد جلف (پیمان قاسم خانی)
2- گشت 2(سعید سهیلی)
3- قاتل اهلی (مسعود کیمیایی)

پ – فیلم های ضعیف دیگر جشنواره که “اصراری” برای دیده شدنشان وجود ندارد:

1- خانه دیگری (بهنوش صادقی)
2- چراغ های ناتمام (مصطفی سلطانی)
3-ماجان (رحمان سیفی آزاد)
4-دریاچه ماهی (مریم دوستی)
5-سوفی و دیوانه (مهدی کرم پور)
6- ماه گرفتگی (سید مسعود اطیابی)
7-آذر(محمد حمزه ای)
8-پشت دیوار سکوت (مسعود جعفری جوزانی)
9-زیر سقف دودی (پوران درخشنده)
10-یک روز بخصوص (همایون اسعدیان)
11- کمدی انسانی (محمد هادی کریمی)
12-اشنوگل (هادی حاجتمند و علی سلیمانی)
13- فصل نرگس (نگار آذربایجانی)
14- یادم تورا فراموش (علی عطشانی)
15- ترومای سرخ (اسماعیل میهن دوست)
ت – فیلم هایی که با تسامح و بدلیلی “جالب” است دیده شوند اما پر واضح است فیلم های خوبی نیستند و دلبری شان موردی است !

1-آبا جان (هاتف علیمردانی )/ بدلیل بازی گروه بازیگران

2- ویلایی ها(منیر قیدی ) / بدلیل گروه بازیگران و موضوع خاص دفاع مقدسی فیلم

3- کوپال (کاظم مولایی )/ بدلیل طراحی صحنه و شیوه روایت فیلم

4-انزوا (مرتضی علی عباس میرزایی ) /بدلیل بازی بچه های فیلم مخصوصا دختر بچه

5- مادری (رقیه توکی ) / بدلیل فیلمبرداری

6- خفه گی (فریدون جیرانی ) / بدلیل بازی متفاوت الناز شاکر دوست و فیلمبرداری

7- کارگر ساده نیازمندیم (منوچهر هادی ) / بدلیل بازی بهرام افشاری بازیگر نقش مکمل فیلم

8-بیست یک روز بعد (سید محمدرضا خردمندان )/بدلیل حضور کاراکترهای اصلی نوجوان فیلم بعد از سالها در سینمای جریان اصلی

9- بن بست وثوق (حمید کاویانی ) / بدلیل فیلمبرداری
ث – بهترین های 35 مین جشنواره فیلم فجر و انتخاب های ویژه :

1- خانه (اصغر یوسفی نژاد ) برای کارگردانی و فیلمبرداری و بازی مجموع بازیگران فیلم

2- ماجرای نیمروز (محمد حسین مهدویان )برای فیلمنامه و کارگردانی و فیلمبرداری و طراحی گریم و صحنه و لباس

3- بدون تاریخ بدون امضا ء (وحید جلیلوند) برای کارگردانی و فیلمبرداری

4- شماره 17 سهیلا (محمود غفاری ) برای ایده بدیع ،شیوه روایت و بازی مجموع بازیگران

5- تابستان داغ (ابراهیم ایرج زاد) برای کارگردانی و فیلمبرداری

6- سد معبر (محسن قرایی ) برای فیلمنامه و کارگردانی و اجرای سکانس تصادف

7- شنل (حسین کندری) برای کارگردانی

8- فراری (علیرضا داوود نژاد ) برای کارگردانی و بازی دو بازیگر اصلی فیلم

9- نگار (رامبد جوان ) برای کارگردانی و شیوه روایت و نقش متفاوت نگار جواهریان

10- ایتالیا ایتالیا (کاوه صباغ زاده ) برای شیوه روایت

11- سارا و آیدا (مازیار میری ) برای کارگردانی

12- اسرافیل (آیدا پناهنده ) برای کارگردانی و فیلمبرداری

13-رگ خواب (حمید نعمت الله ) برای کارگردانی

14- ایستگاه اتمسفر (مهدی جعفری ) برای کارگردانی

• ارزشگذاری

جدول ارزشگذاری سهل گیرانه تر پنج بخشی فیلم ها آنگونه که نگارنده می پسندد : (آخرین بازنگری)

الف – فیلمی که “اصراری” نیست ،دیده شود (ضعیف )*

ب – فیلمی که بدلیل یا دلایلی “جالب ” است ، دیده شود (متوسط )**

پ – فیلمی که “خوب” است ،دیده شود (خوب )***

ج – فیلمی که “حتما” دیده شود (عالی)***

د – فیلمی که “حتما و باید” دیده شود (شاهکار)****
توضیح :
1- در هنگام نمایش فیلم ها در 35 جشنواره فیلم فجر شیوه ارزشگذاری فیلم ها به روش نگارنده ، شیوه سخت گیرانه تر چهار بخشی بود . اکنون در داوری نهایی شیوه سهل گیرانه تر 5بخشی استفاده شده است

2- در این جشنواره و هیچ جشنواره ای فیلمی که “حتما و باید” دیده شود وجود ندارد . چون شاهکارها نیاز به طی کردن آزمون زمان هم دارند . برای اینکه فیلمی شاهکار دانسته شود حداقل باید 10 سال از زمان نمایش فیلم گذشته باشد.

3- اکران سال بعد(96) سینمای ایران معمولا از اسفند همین امسال (95) شروع می شود

4- فیلم های مورد نظر جلسه های حضوری فیلم نگارنده (دوستان سینمایی سینما پارادیزو ) همه فیلم هایی است که “حتما و خوب” و شاید “جالب ” است دیده شوند را شامل می شود . جلسه های حضوری فیلم نگارنده جمعه ظهرها ،یک هفته در میان و بیشتر در سینما چارسو واقع در خیابان جمهوری نبش پاساژ علاالدین برگزار می شود .
الف – فیلم هایی که در اکران سال بعد “حتما “دیده شوند
(سینمای جریان اصلی و سینمای هنر و تجربه و فیلم اولی ها )

1-خانه (اصغر یوسفی نژاد )
2-ماجرای نیمروز (محمد حسین مهدویان )
3-بدون تاریخ بدون امضاء (وحید جلیلوند )
ب- فیلم هایی که در اکران سال بعد “خوب “است دیده شوند
(سینمای جریان اصلی و سینمای هنر و تجربه و فیلم اولی ها )

1- شماره 17 سهیلا (محمود غفاری ) برای ایده بدیع ،شیوه روایت و بازی مجموع بازیگران
2- سد معبر (محسن قرایی ) برای فیلمنامه و کارگردانی و اجرای سکانس تصادف
3- تابستان داغ (ابراهیم ایرج زاد) برای کارگردانی و فیلمبرداری
4- شنل (حسین کندری) برای کارگردانی
5- فراری (علیرضا داوود نژاد ) برای کارگردانی و بازی دو بازیگر اصلی فیلم
6-نگار(رامبد جوان )برای کارگردانی و شیوه روایت و نقش متفاوت نگار جواهریان
7- ایتالیا ایتالیا (کاوه صباغ زاده ) برای شیوه روایت
8- سارا و آیدا (مازیار میری ) برای کارگردانی
9- اسرافیل (آیدا پناهنده ) برای کارگردانی و فیلمبرداری
10-رگ خواب (حمید نعمت الله ) برای کارگردانی
11- ایستگاه اتمسفر (مهدی جعفری ) برای کارگردانی

ج – فیلم هایی که با تسامح بدلیل یا دلایلی “جالب ” است دیده شوند اما فیلم های خوبی نیستند :

1-آبا جان (هاتف علیمردانی )/ بدلیل بازی گروه بازیگران
2- ویلایی ها (منیر قیدی )/ بدلیل گروه بازیگران و موضوع خاص دفاع مقدسی فیلم
3- کوپال (کاظم مولایی ) / بدلیل طراحی صحنه و شیوه روایت فیلم
4-انزوا (مرتضی علی عباس میرزایی )/بدلیل بازی بچه های فیلم مخصوصا دختر بچه
5- مادری (رقیه توکلی )/ بدلیل فیلمبرداری
6- خفه گی (فریدون جیرانی ) / بدلیل بازی متفاوت الناز شاکر دوست و فیلمبرداری
7-کارگرساده نیازمندیم(منوچهر هادی )/بدلیل بازی بهرام افشاری بازیگرنقش مکمل فیلم
8-بیست یک روز بعد(سید محمدرضا خردمندان )/بدلیل حضور نقش اول نوجوان فیلم بعد از سالها در سینمای جریان اصلی
9- بن بست وثوق (حمید کاویانی )/ بدلیل فیلمبرداری
د – فیلم هایی که در اکران سال بعد “اصراری نیست “دیده شوند
(سینمای جریان اصلی و سینمای هنر و تجربه و فیلم اولی ها )

1- خانه دیگری (بهنوش صادقی )
2- چراغ های ناتمام (مصطفی سلطانی )
3-ماجان (رحمان سیفی آزاد)
4-دریاچه ماهی (مریم دوستی )
5-سوفی و دیوانه (مهدی کرم پور )
6- ماه گرفتگی (سید مسعود اطیابی )
7-آذر(محمد حمزه ای )
8-پشت دیوار سکوت (مسعود جعفری جوزانی )
9-زیر سقف دودی (پوران درخشنده )
10-یک روز بخصوص (همایون اسعدیان)
11- کمدی انسانی (محمد هادی کریمی )
12-اشنوگل (هادی حاجتمند و علی سلیمانی )
13- فصل نرگس (نگار آذربایجانی )
14- یادم تورا فراموش (علی عطشانی )
15- ترومای سرخ (اسماعیل میهن دوست )

د- فیلم هایی که در اکران سال بعد با تاکید “اصراری نیست “دیده شوند (سینمای جریان اصلی و سینمای هنر و تجربه و فیلم اولی ها )

1-دعوتنامه (مهرداد فرید )
2-آزاد،به قید شرط (حسین شهابی )
3-خوب ،بد ، جلف (پیمان قاسم خانی )
4- گشت 2(سعید سهیلی )
5- قاتل اهلی(مسعود کیمیایی )

• کمیت و کیفیت

1- کماکان دلبری اصلی در 35مین جشنواره فیلم فجر، فیلم های اجتماعی است . سینمای اجتماعی اکنون ایران بیشتر به شیوه سینمای اصغر فرهادی (طبقه متوسط )و کمتر به شیوه فیلم مهم “ابد و یک روز / سعید روستایی ” (طبقه پایین دستی ) و یا ترکیبی جلو می رود فرمول سینمای اصغر فرهادی حداقل در 10 فیلم جشنواره استفاده شده است و چیزی که اضافه شده عذاب وجدان کاراکتر مرکزی است . در واقع سینمای ایران در مدل سینمای اجتماعی اش به قهرمان وجدان رسیده است . فرمول در تعداد زیادی از فیلم ها ثابت است و فقط شرایط تفاوت دارد . طیقه متوسط شهری یا پایین دستی و یا ترکیبی از هر دو دچار بحران می شود ، کاراکترها با هم چالش می کنند، قضاوت فرا می رسد کاراکتر مرکزی دچار عذاب وجدان می شود و پایان باز .

الف – فیلم هایی که با این فرمول نوشته و به تولید رسده اند :
1- خانه دیگری 2- تابستان داغ 3- آباجان 4- بدون تاریخ بدون امضاء 5-مادری 6- آذر 7- پشت دیوار سکوت 8- سارا و آیدا 9- یک روز بخصوص 10- شنل و حتما فیلم های دیگری هم هستند که تاحدی از این فرمول سود برده اند. پرواضح است کیفیت فیلم ها در این فرمول بسیار با هم تفاوت دارد و بهترین ها “بدون تاریخ بدون امضا ء” و “تابستان داغ” است
2- علارغم همه هیاهوها 35مین جشنواره فیلم فجر هیچ تفاوتی از حیث ارزش فیلم ها با جشنواره های قبلی نداشت . در همه جشنواره های قبلی نیز در نهایت 2 الی 3 فیلم شاخص وجود داشت که در این جشنواره هم با هر سلیقه ای همین تعداد فیلم شاخص بود .

الف – نگارنده و فیلم های شاخص جشنواره :

1-خانه (اصغر یوسفی نژاد )
2-ماجرای نیمروز (محمد حسین مهدویان )
3-بدون تاریخ بدون امضاء (وحید جلیلوند )

ب -نگارنده و فیلم های خوب تا متوسط جشنواره :

1- شماره 17 سهیلا (محمود غفاری )
2- سد معبر (محسن قرایی )
3- تابستان داغ (ابراهیم ایرج زاد)
4- شنل (حسین کندری)
5- فراری (علیرضا داوود نژاد )
6-نگار(رامبد جوان )
7- ایتالیا ایتالیا (کاوه صباغ زاده )
8- سارا و آیدا (مازیار میری )
9- اسرافیل (آیدا پناهنده )
10-رگ خواب (حمید نعمت الله )
11- ایستگاه اتمسفر (مهدی جعفری )
و
{ برای گروهی دیگر در نهایت فیلم های زیر نیز جرء فیلم های مطرح جشنواره محسوب می شوند که البته نگارنده این فیلم ها را خوب نمی داند و حداکثر بدلیلی جالب می داند :
1-آبا جان(هاتف علیمردانی )
2- ویلایی ها (منیر قیدی )
3- کوپال (کاظم مولایی )
4- خفه گی (فریدون جیرانی )
5-کارگرساده نیازمندیم(منوچهر هادی)
6-بیست یک روز بعد(سید محمدرضا خردمندان)
7-انزوا (مرتضی علی عباس میرزایی )
8- بن بست وثوق(وحید توکلی ) }
و این نشان می دهد علارغم همه هیاهوها 35 مین جشنوره فیلم فجر به هیچ وجه جشنواره ضعیفی نبوده و تفاوت محسوسی با جشنواره های دیگر نداشته است اگر بهتر نبوده باشد !

3- از مجموع 14 فیلم شاخص ، خوب و متوسط جشنواره :
1-خانه (اصغر یوسفی نژاد )
2-ماجرای نیمروز (محمد حسین مهدویان )
3-بدون تاریخ بدون امضاء (وحید جلیلوند )
4- شماره 17 سهیلا (محمود غفاری )
5- سد معبر (محسن قرایی )
6- تابستان داغ (ابراهیم ایرج زاد)
7- فراری (علیرضا داوود نژاد )
8-نگار(رامبد جوان )
9-شنل (حسین کندری )
10- ایتالیا ایتالیا (کاوه صباغ زاده )
11- سارا و آیدا (مازیار میری )
12- اسرافیل (آیدا پناهنده )
13-رگ خواب (حمید نعمت الله )
14- ایستگاه اتمسفر (مهدی جعفری )

الف – فقط سه فیلم متعلق به حرفه ای های سینما ست :
1- فراری (علیرضا داوود نژاد)
2 – رگ خواب (حمید نعمت الله )
3- سارا و آیدا (مازیار میری )
و
{برای گروهی دیگر خفه گی (فریدون جیرانی ) ، آباجان (هاتف علیمردانی ) و کارگر ساده نیازمندیم (منوچهر هادی )}

ب – شش فیلم متعلق به دو فیلمی هاست:
1-ماجرای نیمروز (محمد حسین مهدویان )
2-بدون تاریخ بدون امضاء (وحید جلیلوند )
3- سد معبر (محسن قرایی)
4- شنل (حسین کندری)
5-نگار(رامبد جوان )
6- اسرافیل (آیدا پناهنده )

ج – پنج فیلم متعلق به فیلم اولی هاست :
1-خانه (اصغر یوسفی نژاد )
2- شماره 17 سهیلا (محمود غفاری )
3- تابستان داغ (ابراهیم ایرج زاد)
4- ایتالیا ایتالیا (کاوه صباغ زاده )
5- ایستگاه اتمسفر (مهدی جعفری )
و
{برای گروهی دیگر ویلایی ها (منیر قیدی )، کوپال (کاظم مولایی ) ،بیست و یک روز بعد (سید محمدرضا خردمندان )، انزوا (مرتضی عباس میرزایی ) و بن بست وثوق (جمید کاویانی )}

4- از نظر نگارنده حضور 11 فیلم اول یا دوم در بین 14 فیلم شاخص جشنواره حیرت انگیز است و نشان می دهد که سینمای ایران پوست انداخته است. حضور این تعداد فیلم اولی و جوان در بخش رقابتی جشنواره (سودای سیمرغ) نه تنها از سر لطف نیست بلکه نشان از یک ضرورت دارد. پرواضح است 35 مین جشنواره فیلم فجر بدون کارگردان های جوان فیلم اولی یا دومی همین دلبری قابل قبول هم نداشت و فقط با اتکا به حضور حرفه ای ها موجب دلگیری اساسی بود.